Өөрийн гэсэн хашаа байшинтай болоод айлын хажуу өрөөнөөс гарсан тэр өдөр миний хөл газарт хүрэхгүй байх шиг л санагдаж байв.

Байшингаасаа байранд ороход надад бүр далавч ургах шиг л болсон. Хуруу хумсаа хуйхлах шахан байж хуримтлуулсан хэдэн төгрөгөө орон сууцны урьдчилгаанд өгч, зээл хөөцөлдөөд бүтмэгц, байраа тохижуулах, төвхнөх гэсээр орон сууцны өрөө талбай хэмжээндээ хүрч байна уу, үгүй юү гэдэгт нэг их анхаараагүй. Мөрөөдөл биелж байгаа мөчид тийм юм бодогддог ч үгүй юм билээ. Харин өдгөө олон орон сууцны барилга, тэр ч байтугай хотхон, хорооллоороо байрны талбайн хэмжээ нь дутсан тухай дуулиан дэгдэж байна.

Манай байрны талбай хэмжээндээ хүрч байгаа юм болов уу гэж өөрийн эрхгүй бодогдов. Бараг бүх хүн дэлгүүрээс чихэр авахдаа нэг кг биш 800 грамм байх шиг санагдвал шалгуулдаг, бүр хяналт шалгалтын байгууллагад мэдээлдэг шүү дээ. Ганцхан хоромд идээд дуусгах чихрийн хэмжээнд тэгтлээ их анхаардаг хэрнээ нэг насаараа амьдрах орон байрныхаа талбайн хэмжээг бид нягталдаггүй юм байна. 200 грамм чихэр дутахыг хоёр ам метр талбай дутахтай харьцуулахад дэндүү өчүүхэн зүйл биз дээ. Мөнгөний хэмжээ нь ч хол зөрүүтэй.

Уг нь орон сууцны талбай ам метрээр байтугай сантиметрээр ч дутах учиргүй. Барилгын компаниуд хамгийн багадаа нэг айлаас хоёр ам метр талбай хумсалсан байгаа юм. Энэ бол цэцэрлэгийн нэг хүүхдэд ногдох талбай. Айлаас ийм хэмжээний талбай дутна гэдэг бол тэр айлд нэг хүүхэд мэндлэх боломжийг хааж буй хэрэг. Одоогийн залуу гэр бүлүүд хэдэн хүүхэдтэй болохоо байрныхаа талбай, бэнчингийнхээ хэмжээнд тааруулж төлөвлөдөг болсон учраас хоёрхон ам метр талбай яршиг гээд орхиж болохгүй. Цаана нь монголчууд өнөр олуулаа болж чадах уу гэсэн том асуудал бий.

Дунджаас доогуур орлоготой бидэн шиг хүмүүс хоёр ам метр талбай худалдаж авах дөрвөн сая (зах зээлийн одоогийн хамгийн бага ханшаар тооцоход) төгрөгийг цуглуулах гэж бүтэн жил хөдөлмөрлөнө. Ийм хэмжээний талбай зээлээр авсан бол зээл, хүүгийн төлбөрийг төлөх гэж гурван жил ажиллана. Байр бол монголчуудын бараг бүгдийнх нь мөрөөдөл.

Байргүй нь байртай болох гэж, байртай нь томруулах гэж хүсдэг. Монголын нэрийг дэлхий дахинд Оюутолгой, Тавантолгойгоос дутахгүйгээр таниулж байгаа зүйл бол утаа, агаарын бохирдол. Хөрсний бохирдол ч чимээгүй тахал тарьсаар. Үүнийг багасгах хамгийн найдвартай гарц нь иргэдээ орон сууцжуулах гэдгийг хэн хүнгүй мэдэж байгаа. Тиймээс барилгын салбарыг төр удам залгах ганц хүү шигээ харж хандаж, байдгаа барьж гүйсэн.

 2008-2009 онд барилгын салбар уналтад орж, компаниуд барьсан барилгаа борлуулж чадахгүй сандрахад төрөөс тэдэнд хөнгөлөлттэй зээл олгож, "4000 орон сууц” хөтөлбөр хэрэгжүүлэн, найман хувийн хүүтэй зээл анх удаа гаргаснаар орон сууц борлогдож, энэ салбар уналтаас гарсан юм даг. Үүний дараа тэнгэрт хадсан үнэтэй орон сууцнууд "Ашиглалтад орсон тул захиалга авч байна. Цөөхөн байр үлдлээ. Захиалга авах утас....” гэсэн зар бүхий хулдаас өлгөчихөөд хэдэн жил болсон.

Борлогдоогүй тэр барилгууд өнгөрсөн зургадугаар сараас олгож эхэлсэн найман хувийн хүүтэй зээлийн хүчинд л эрэлттэй бараа болоод байгаа нь булзах аргагүй үнэн. Энэ жил барилгын гол материал болох цемент, арматурын үнийг өсгөлгүй, тогтоон барихын тулд Засгийн газар Үнэ тогтворжуулах дэд хөтөлбөрийн хүрээнд нэлээд мөнгө зарцууллаа. Энэ бүх арга хэмжээ дан ганц барилгын компаниудыг дэмжихэд чиглээгүй, цаана нь иргэдээ бодсон бодлого байгаа ч ийм дэмжлэгийн ачаар барилгынхан башийж байгаа нь үнэн билээ.

Ингэж бөөцийлөөд байхад барилгынхан худалдан авагчдаасаа хулгай хийж иржээ. Иргэдийн эрэлт хэрэгцээ, олонхийнх нь нэгэн насны мөрөөдлөөр даажигнан, арайхийж авсан ганц, хоёр өрөө байрных нь талбайгаас хумсална гэдэг байж боломгүй хэрэг.

19 компани худалдан авагчдаа хохироосныг тогтоогоод байна

Иргэдийн хохирлыг барагдуулаагүй компаниуд (ШӨХТГ-ын мэдээгээр)

"Асар портертиз”
"Тайгам Алтай”
"Их үйлсийн эрэлд”
"Эко констракшн”
"Тектоник”
"Гангар инвест”
"Меритон”
"Зүмбэр орд”
"New world”
"Эс Би холдинг”
"Азийн идэрхүлэг”
"Отбар”
"Кэй Эйч Ари”
"Оршил констракшн”
"Эн Эм Си Жи”

Иргэдийн хохирлыг барагдуулсан компани

"Ти Си Ди”
"Корей таун”
"Макс өргөө”
"Хурд групп”